Aşık Olduğumuzda Beynimiz Nasıl Çalışır?
‘‘Aşk, mutluluğu ve genel iyilik halini artıran bir dizi pozitif duyguyu harekete geçirir.
Bu duygular beynin nöroplastisitesini artırarak kişinin duygusal ve zihinsel sağlığını geliştirir.’’
Barbara Fredrickson
Aşk, insan beyninde çeşitli kimyasal ve duygusal değişikliklere neden olan, hemen hemen herkesin yaşadığı karmaşık bir duygudur. Aşk, bir bozukluk olmasa da normal olarak da nitelendirilemez. Aşık haldeyken insan biyolojik olarak farklılık gösterir. Aşkı deneyimlediğimizde beynimiz dopamin, oksitosin ve serotonin dahil olmak üzere çeşitli hormonlar salgılar. Bu hormonlar ruh halimizi ve genel esenlik duygumuzu geliştirir.
Dopamin: Ödül ve Zevk Hormonu
“Ödül hormonu” olarak bilinen dopamin, sevgiden hissettiğimiz zevki pekiştirir ve bizi bu duygulardan daha fazlasını aramaya teşvik eder. Uygun, sağlıklı sevgiyi deneyimlemek bilişsel işlevi artırabilir. Uzun süreli aşk, karmaşık dil süreçleriyle ilgili olan beynin açısal gyrus kısmını harekete geçirir. Ayrıca, uzun süreli aşk beynin, sevdiklerinin ihtiyaçlarını tahmin etmekle ilgili olan ve ayna nöron sistemi olarak adlandırılan kısmını da harekete geçirir. Bu nedenlerden dolayı, çalışmalar uzun vadeli sevginin düşünme ve yaratıcılık becerilerini geliştirdiğini göstermektedir.
Beyin Aktivasyonu ve Aşk
Araştırmacılar, fonksiyonel manyetik rezonans görüntülemeyi (fMRI) kullanarak, aşık olan kişilere sevdikleri kişinin fotoğrafını göstermişlerdir. Bu sırada beynin ventral tegmental alanının (VTA) aydınlandığını ve kan akışının arttığını gözlemlemişlerdir. Aynı şekilde, reddedilen aşıklarla yapılan çalışmalarda bu kişilerde de ventral tegmental bölgesinde aktivasyon bulunmuştur. Sonuç olarak, reddedilsek bile sevdiğimiz kişiyi gördüğümüzde dopamin sistemimiz aktive olmaktadır.
VTA: Zevk ve Ödül Alanı
VTA, beynin zevk ve ödül alanıdır. VTA, stres yönetimimizi, bağımlılıklarımızı, öğrenmemizi ve hafızamızı etkiler. Aşkın neden genellikle bu duygular, alışkanlıklar ve bilişsel süreçlerle ilişkilendirildiğine şaşmamalı. Aşkın neden bağımlılık yapabileceğini ve sevdiklerimizin hafızasının neden güçlü duyguları tetikleyebileceğini açıklıyor.
Diğer Beyin Bölgeleri: Amigdala, Hipokampüs ve Prefrontal Korteks
Beynin aşktan etkilenen diğer kısımları arasında; amigdala, hipokampüs ve prefrontal korteks bulunur. Amigdala, duygusal tepkilerden ve duygusal anılar oluşturmadan sorumludur. Hipokampüs, duyguları işlemenin yanı sıra kısa süreli anıları uzun süreli olanlara dönüştürmekten ve geliştirmekten sorumludur. Son olarak, prefrontal korteks yürütme işlevinden sorumludur. Sevgi dolu bir ilişki içinde olduğunuzda, beynin bu bölgelerine kan akışı artar. Beynin bu alanlarını düzenli olarak uyarmak duygusal ve bilişsel işlevinizi geliştirebilir.
Aşkın Beyinde Yarattığı Kimyasal Değişiklikler
Aşık olduğunuzda beyninizde bazı kimyasal değişiklikler olur. Özellikle dopamin, norepinefrin ve serotonin gibi kimyasalların seviyelerinde artışlar görülür. Bu kimyasallar mutluluk, heyecan ve odaklanma hissini artırarak aşık olduğunuz kişiye karşı olumlu duygular beslemenizi sağlar.
Beynin Belirli Bölgelerinin Aktivasyonu
Aşık olduğunuzda beyindeki belirli bölgeler aktive olur. Özellikle “ödül merkezi” olarak bilinen ventral tegmental alan (VTA) ve nörotransmitter dopamin ile ilişkilendirilen striatum gibi bölgeler aşk duygusunun oluşumunda önemli rol oynar. Bu bölgeler, aşkın neden olduğu karmaşık duygusal ve bilişsel süreçleri yönetmemize yardımcı olur.
Stres ve Heyecan
Aşık olmak aynı zamanda stres ve heyecan duygularını da beraberinde getirebilir. Beyinde stresle başa çıkma mekanizmaları devreye girerken, aşık olduğunuz kişiyle geçirilen zamanın hissettirdiği heyecan da beynin farklı bölgelerini etkileyebilir.
Empati ve Bağlanma
Aşk, sosyal bağlanma ve empati duygularını güçlendirebilir. Aşık olduğunuz kişiye karşı derin bir bağlılık ve empati duygusu hissetmenize neden olabilir. Oksitosin, bu bağlanma sürecinde önemli bir rol oynar. Fiziksel temas, sarılma ve cinsel ilişki sırasında oksitosin seviyesi artar ve çiftler arasında daha güçlü bir bağ oluşturur.
Bilişsel Değişiklikler
Aşık olduğunuzda düşünme tarzınızda da değişiklikler olabilir. Aşk, beyninizdeki bilişsel süreçleri etkileyerek aşık olduğunuz kişi hakkında sürekli düşünmenize, geleceğe dair hayaller kurmanıza ve onunla ilgili olumlu düşünceler geliştirmenize neden olabilir.
Sonuç
Aşık olmak, beynimizi birçok farklı şekilde etkiler ve karmaşık duyguları beraberinde getirir. Bu duyguların beyinde meydana getirdiği değişiklikler, insanların romantik ilişkilerdeki davranışlarını ve duygularını yönlendiren önemli faktörlerden biridir. Aşkın kimyasal ve biyolojik temellerini anlamak, sadece romantik ilişkilerimizi değil, aynı zamanda kendimizi ve başkalarını daha iyi anlamamıza da yardımcı olur.
Bu konu hakkında detaylı bilgiye erişmek için APA web sitesini buradan inceleyebilirsiniz.
Benimle iletişime geçmek için buraya tıklayın.
- aşkın beyin üzerindeki etkileri
- aşk ve beyin
- aşık olduğumuzda beynimiz
- aşk ve hormonlar
- romantik aşkın nörobilimi
- aşk ve dopamin
- aşkın bilimsel açıklaması
